درمان ندول یا گره تیروئید چیست؟
ندول تیروئید برآمدگیهایی هستند که در غدد تیروئید به وجود میآیند. رشد غیرعادی بافتهای تیروئید اغلب در لبههای آن اتفاق میافتد به همین دلیل گلو برآمده احساس میشود. اگر ندولها بزرگ باشند یا در افراد لاغر به وجود بیایند این برآمدگی در جلوی گردن قابل مشاهده است.
- میان هر 12 تا 15 زن جوان یکی مبتلا به ندول تیروئید میشود.
- از هر 40 مرد جوان یکی مبتلا به ندول تیروئید میشود.
- بیش از 95 درصد از ندولهای تیروئید خوش خیم هستند.
- برخی از آنها کیستهایی هستند که با مایعی به غیر از بافت تیروئید پر شدهاند.
- بیشتر مردم در 50 سالگی مبتلا به ندول تیروئید میشوند.
- احتمال ابتلا به ندول تیروئید با افزایش سن بیشتر میشود.
- نیمی از افراد 50 ساله حداقل دارای یک ندول تیروئید هستند.
- 60 درصد افراد 60 ساله دارای حداقل یک ندول تیروئید هستند.
- 70 درصد افراد 70 ساله دارای حداقل یک ندول تیروئید هستند.
فهرست مطالب
سه پرسش دربارهی ندول تیروئید
آیا احتمال سرطانی شدن ندول زیاد است؟
آیا ندول با فشار آوردن بر قسمتهای دیگر گردن باعث ایجاد مشکل میشود؟
آیا ندول باعث افزایش هورمون تیروئید میشود؟
بررسیها نشان دادهاند که پاسخ بیشتر ندولهای تیروئید به سوالهای بالا منفی است. در بیشتر موارد ندولهای ایجاد شده اندازهای کوچک تا متوسط دارند و بهندرت نشانهی تولید هورمون بسیار کم هستند. بیمارانی که تیروئیدشان بزرگ است در ابتدا با ندول اشتباه گرفته میشود اما بعد معلوم شده که این بزرگی یکی دیگر از عوامل بسیار خوش خیم در بزرگ شدن تیروئید است (بیماری گواتر). معمولاً با نمونهبرداری از تیروئید میتوان به خوشخیمی یا بدخیمی آن پی برد. استفاده از سونوگرافی برای تشخیص مشخصات ندول تیروئید اغلب ضروری است. اگر پاسخ یکی از سوالهای بالا مثبت باشد آنوقت درمان دارویی یا جراحی لازم میشود.
علائم ندول تیروئید
اغلب ندولهای تیروئید علائمی ندارند. معمولاً بیماران احساس برآمدگی در گلو میکنند و یا آن را در آینه میبینند. گاهی هم یکی از اعضای خانواده یا دوستان متوجه برآمدگی عجیبی در گردن فرد مبتلا به ندول میشود. یکی دیگر از راههای رایج تشخیص ندول معاینهی معمولی هنگام مراجعه به پزشک عمومی است. گاهی ندولها باعث ایجاد درد میشوند و در موارد بسیار نادر برخی بیماران دچار مشکل بلعیدن شدهاند زیرا ندول بزرگ شده و در موقعیتی قرار گرفته که مانع عبور غذا از مری میشود. گاهی اوقات فردی برای مشکلی مانند بیماری غدد پاراتیروئید، بیماری سرخرگ کاروتید یا گردن درد به دکتر مراجعه کرده و در زمان سیتیاسکن، ام آر آی یا سونوگرافی، ندول تیروئید نیز تشخیص داده میشود. ندولهای تیروئیدی که اینگونه بهصورت اتفاقی تشخیص داده میشوند احتمال سرطانی شدنشان از یک درصد هم بسیار کمتر است.
علت ایجاد ندول تیروئید
گاهی اوقات رشد بیشازحد تیروئید باعث شکلگیری یک یا چند ندول میشود. دلیل این اتفاق مشخص نیست. شکلگیری ندولها نگرانی در مورد سرطان را افزایش میدهد. خوشبختانه احتمال سرطان بسیار کم است و فقط در کمتر از 5 درصد ندولها اتفاق میافتد. ندول بیشتر در کسانی به وجود میآید که بدنشان بهاندازهی کافی ید دریافت نمیکند یا خانوادهشان سابقهی این بیماری را داشتهاند. ید عامل ساختهشدن هورمون تیروئید است. ندولهای تیروئید دارای انواع مختلفی هستند:
- ندول کلویید: این ندولها در اثر رشد بیشازاندازهی بافتهای تیروئید به وجود میآیند و خوش خیم هستند. ممکن است بزرگ شوند ولی بر روی غدهی تیروئید گسترش پیدا نمیکنند.
- کیست تیروئید: کیستهایی هستند که با مایع پرشدهاند یا بخشی از آنها جامد و بخشی دیگر مایع است.
- ندولهای ملتهب: این ندولها در اثر التهاب مزمن غدد تیروئید به وجود میآیند و باعث ایجاد درد نمیشوند.
- گواتر مولتی ندولر: گاهی اوقات بیماری تیروئید بزرگشده (گواتر) در اثر ندولهای بسیار به وجود آمده است (معمولاً خوش خیم هستند).
- ندول تیروئید پرکار: این ندولها هورمون تیروئید تولید میکنند که باعث به وجود آمدن پرکاری تیروئید میشود. پرکاری تیروئید بر روی قلب تأثیر گذاشته و باعث بیماریهایی مانند توقف ناگهانی قلب، فشارخون بالا، آریتمی قلب (ضربان نامنظم قلب)، پوکی استخوان و سایر مشکلات سلامتی میشود.
- سرطان تیروئید: کمتر از 5 درصد ندولهای تیروئید سرطانی میشوند.
درصورت داشتن ندول چه کار باید کرد؟
به خاطر داشته باشید که اکثر ندولها خوش خیم هستند. پزشکی که با این مشکل آشنا است باید شما را معاینه کند. متخصصین هورمون شناسی و غدد درونریز مرتب در حال رسیدگی به اینگونه مسائل هستند. اما بیشتر مردم به پزشک عمومی، پزشک امراض داخلی و جراحان عمومی مراجعه میکنند که البته آنها هم در تشخیص ندولها ماهر هستند. یکی از کارهایی که پزشک عمومی باید انجام دهد پرسیدن چند سؤال مهم دربارهی وضعیت سلامتی و مشکلات احتمالی تیروئید است. این سؤالها میتواند در مورد اینکه آیا تابهحال در معرض تشعشع هستهای قرارگرفتهاید یا در دوران کودکی و نوجوانی پرتودرمانی انجام دادهاید باشد.
ندولهای تیروئید چطور تشخیص داده میشوند؟
ندولهای تیروئید معمولاً در حین معاینهی معمولی گردن تشخیص داده میشوند.
سابقه: پزشک برای ارزیابی مشکلات پزشکی گذشته و حال بیمار نیاز به سابقه بیمار دارد. اگر بیمار کمتر 20 سال یا بیشتر از 70 سال سن داشته باشد احتمال سرطانی بودن ندول افزایش مییابد همچنین اگر بیمار سابقهی قرار گرفتن در معرض تشعشع، دشواری در بلعیدن یا تغییر صدا را داشته باشد احتمال سرطانی بودن افزایش پیدا میکند.
معاینهی فیزیکی: پزشک باید از وجود نداشتن ندول اطمینان حاصل کند. اگر ندول به بافتهای اطراف چسبیده باشد احتمال سرطانی بودن بالا میرود.
آزمایش خون: برای بررسی عملکرد تیروئید باید آزمایش خون انجام داد.
سونوگرافی فراصوتی: ممکن است پزشکی برای تیروئید آزمایش فراصوت را تجویز کند:
- تشخیص ندولهایی که بهآسانی قابل لمس نیستند.
- تعیین تعداد و اندازهی ندولها
- تعیین جامد یا مایع بودن یک ندول
- به نمونهبرداری از بافت تیروئید کمک میکند.
اسکن رادیو نوکلوئید: یکی از راههای تصویرسازی دیگر با استفاده از مواد شیمیایی رادیواکتیو برای بررسی ندول تیروئید اسکن رادیونوکلئید است.
نمونهبرداری: نمونهبرداری از ندول مستقیمترین روش برای تعیین انواع سلولهای موجود است. سوزنی که برای این منظور استفاده میشود بسیار باریک است. روش این کار بسیار ساده است و بهصورت سرپایی انجام میشود. نمونهبرداری در صورتی امکانپذیر است که ندول بهراحتی قابللمس باشد. اگر لمس ندول مشکل باشد نمونهبرداری با کمک سونوگرافی انجام میگیرد.
درمان ندول تیروئید
تشخیص کیستهای خوش خیم از کیستهای سرطانی دشوار است. ندولهای کیستی و سایر ندولها که به سرطانی بودن مشکوک هستند باید از طریق جراحی درمان شوند. بیشتر سرطانهای تیروئید قابل درمان هستند و بهندرت برای زندگی خطرآفرین میشوند. درصورتیکه ندول برداشته نشود باید بهطور مرتب بین هر 6 تا 12 ماه توسط پزشک معاینه بشود. این معاینه ممکن است شامل بررسی فیزیکی یا بررسی با امواج فراصوت و یا هردوی آنها باشد.
گاهی ممکن است پزشک با استفاده از دوز مناسب هورمون تیروئید سعی در کوچک کردن ندول کند. برخی از پزشکان معتقدند اگر ندولی با روش فوق کوچک شود احتمال خوش خیم بودن آن بسیار است. مطالعات گستردهی جدید نشان میدهد که معالجه با هورمون تیروئید اثری ندارد. اگر ندول باعث پرکاری تیروئید بشود معمولاً سرطانی نیست. درمان این مورد از علائم، نشانهها و عوارض آن مانند نارسایی قلبی، پوکی استخوان و تپش قلب جلوگیری میکند.
درمان شامل: از میان بردن غده با استفاده از رادیواکتیو یدی (ید-131)، جلوگیری از تولید هورمون تیروئید با دارو یا بهطور قدیمی، پیگیری بیماری که دارای پرکاری تیروئید ملایم است. "پرکاری تیروئید غیرقابل تشخیص" به بیماری اشاره دارد که دارای ندول پرکار است اما پرکاری تیروئید تا حدودی متوقفشده و سطح هورمون تیروئید در خون عادی به نظر میرسد. درمان آن براساس سن، شرایط پزشکی دیگر و ترجیح بیمار متفاوت است.
