علائم پرکاری و کم کاری تیروئید چیست؟
غده تیروئید در همه افراد وجود دارد و مهم این است این غده درست کار کند. این غده از غدد درون‌ریز بدن است و جلوی گردن زیرسیب آدم قرار دارد. دربرخی افراد سیب آدم بسیار برجسته است.این غده دوتا لب دارد یا مثل کتاب بازاست. شاید شکل بال پروانه یا پاپیون باشد. هرلب به اندازه بند انتهایی انگشت شست و حدود 15 تا20 گرم در یک فرد بالغ 70 کیلوگرمی وزن دارد. هورمون‌های این غده T3 و T4 هستند که روی سوخت و ساز بدن و سلامت بدن نقش دارند. اگر این دو هورمون بیش ازحد ترشح شوند فرد احساس گرما و کم شدن وزن میکند.اگر این دو کم ترشح شوند فرد احساس سرما، اضافه‌وزن، رخوت، سستی، زود خسته شدن وکاهش توان ذهنی میکند. همچنین یبوست، ریزش مو، پف‌آلودگی صورت، افزایش وزن، اختلالات قاعدگی در خانم‌ها و افسردگی در موارد شدید کم‌کاری تیروئید دیده میشود.
فهرست مطالب
کم کاری تیروئید
وقتی غده ی تیروئید کمتر از حد طبیعی فعالیت کند، یا از بدو تولد ناقص شکل گرفته باشد، یا به وسیله جراحی کل تیروئید یا قسمتی از آن برداشته شده باشد، و یا ید کافی در رژیم غذایی موجود نباشد دیگر نمی تواند هورمون کافی تولید کند و به این حالت کم کاری تیروئید گفته می شود.در بعضی موارد کم کاری تیروئید ناشی از مشکلی در غده ی هیپوفیز است که در مرکز مغز قرار دارد. این غده هورمون محرک تیروئید را تولید میکند (TSH) که باعث میشود تیروئید کارش را انجام دهد. اگر هیپوفیز کارش را درست انجام ندهد و به اندازه ی کافی TSH تولید نکند فعالیت تیروئید نیز کاهش می یابد. سایر دلایل کم کاری تیروئید التهاب موقت تیروئید و داروهایی است که بر کارکرد این غده تاثیر میگذارد.کم کاری مادر زادی تیروئید در نوزادان می تواند باعث ایجاد عقب ماندگی های ذهنی شود
علائم کم کاری تیروئید
- خستگی و فرسودگی
- کندی حرکات و تنبل شدن
- مشکل در تمرکز و فعالیتهای مغزی
- افزایش وزن بدون علت مشخص
- پوست خشک خشن و خارش دار
- خشک شدن، خشن شدن و نازک شدن موها
- احساس سرما مخصوصا در انتهای دست و پا
- یبوست
- گرفتگی عضلانی
- افزایش تعداد و میزان خونریزی ماهیانه
- ناباروری و یا سقط جنین
پرکاری تیروئید
وقتی تیروئید بیش از اندازه فعالیت کند و هورمون زیادی تولید کند گفته می شود که فرد مبتلا به پرکاری تیروئید می باشد.
پرکاری تیروئید میتواند به دلیل گره در غده تیروئید ایجاد شود. این توده ها در تیروئید به وجود می آیند و گاهی شروع به تولید هورمون تیروئید میکنند. توده های بزرگ باعث ایجاد گواتر میشوند و مشهود هستند. توده های کوچک تر با سونوگرافی قابل تشخیص هستند.
علائم پرکاری تیروئید
ترشح زیاد هورمون‌های تترا یدوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) میتواند باعث افزایش متابولیسم بدن شود. به این حالت پرکاری متابولیسم گفته میشود و علائمی همچون افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا و لرزش دست دارد. همچنین ممکن است فرد زیاد عرق کند و نتواند گرمای زیاد را تحمل کند. پرکاری تیروئید، تغییرات حرکات روده، کاهش وزن و نامنظم شدن چرخه‌ی عادت ماهانه در زنان را به دنبال دارد.
خود غده‌ی تیروئید هم میتواند به‌صورت متقارن یا نامتقارن متورم شود. کُره‌ی چشم فرد هم ممکن است برجسته شود. این حالت یکی از علائم اگزوفتالمی و بیماری گریوز است.
سایر علائم پرکاری تیروئید:
افزایش اشتها
عصبی شدن
بی‌قراری
نداشتن تمرکز
ضعف عضلانی
ضربان نامنظم قلب
بی خوابی
شکنندگی و نازکی مو
خارش پوست
ریزش مو
تهوع و استفراغ
بزرگ شدن سینه در مردان
علائمی که نیازمند مراقبت‌های پزشکی هستند:
سرگیجه
تنگی نفس
از دست دادن هشیاری
ضربان قلب نامنظم و سریع
پرکاری تیروئید همچنین میتواند موجب فیبریلاسیون دهلیزی شود. فیبریلاسیون دهلیزی، یکی از شایع‌ترین انواع آریتمی قلبی است که میتواند منجر به سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب شود.
چرا مردان کمتر از زنان به پرکاری تیروئید مبتلا میشوند؟
پرکاری و کم‌کاری تیروئید، معمولا با واکنش‌های خودایمنی شروع میشوند. بیماری گریوز معمولا موجب پرکاری تیروئید و بیماری هاشیموتو باعث کم‌کاری تیروئید میشود. هردوی این بیماری‌ها با حمله‌ی سیستم ایمنی بدن به غده‌ی تیروئید شروع میشوند.
محققان هنوز به‌درستی نمی‌دانند چرا مردان در مقایسه با زنان کمتر به بیماری‌های خودایمنی مبتلا میشوند. آنها دلیل این موضوع را به تفاوت‌های سیستم ایمنی زنان و مردان مرتبط می‌دانند. زنان در مقایسه با مردان، واکنش‌های شدیدتری به واکسن، زخم‌های شدید و عفونت نشان می‌دهند، بنابراین این احتمال وجود دارد که سیستم ایمنی بسیار فعال زنان، خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئیدی را در آنها افزایش بدهد.
