پوکی استخوان:درمان و علائم
استخوان های بدن دائماً در حال تغییر هستند. هر روزه، سلول های استخوانی بنام استئوبلاست ها2، کلسیم را به داخل استخوان حمل کرده و باعث قوی شدن آن ها می شوند.سلول های استخوانی دیگری بنام استئوکلاست ها3، باعث خروج کلسیم از استخوان شده و آنها را ضعیف و شکننده می سازند. انسان در سن 20 سالگی قوی ترین استخوان ها را دارد.اگر به عنوان ورزش، وزنه های سنگین بردارید، با افزایش سن استخوان های محکمی خواهید داشت ولی با افزایش سن، فعالیت استئوکلاست ها( استخوان خوارها) بیشتر از استئوبلاست ها ( استخوانسازها) می شود و باعث کمبود کلسیم در استخوان می شود.بعضی افراد به شدت دچار پوکی استخوان می شوند، طوری که با کوچکترین ضربه استخوانشان شکسته و عوارض ناشی از آن باعث مرگشان می شود
نشانه های پوکی استخوان
پوکی استخوان یا استئوپروز در شروع تا سال ها بدون هیچ نشانه ای است.
از مهمترین علائم پوکی استخوان درد است و این درد وقتی ایجاد می شود که استخوان دچار شکستگی می گردد. البته شکستگی های ناشی از پوکی استخوان معمولا بصورت شکستگی های ریز و بدون جابجایی و خفیفی هستند که بدون وارد شدن ضربه شدیدی به اندام ایجاد می شود.
پس بیمار مبتلا به پوکی استخوان بدنبال یک حرکت بدنی که ممکن است قدری متفاوت از حرکات معمول وی باشد دچار شکستگی ریز و بدون جابجایی یا با جابجایی اندک در استخوان می شود.استخوان پوک شده ضعیف است پس برای شکسته شدن نیازی به نیروی زیادی ندارد. خم شدن بر روی زمین برای بلند کردن یک وسیله یا چرخش ناگهانی کمر می تواند در یک فرد دچار پوکی استخوان موجب شکستگی خفیف شود. از طرف دیگر این شکستگی ها موجب تورم یا تغییر شکل استخوان هم نمی شوند. پس تنها علامت آن درد است.
بیمار می بیند که بدنبال یک فعالیت بدنی دچار درد کمر یا لگن یا دنده شده است و هیچ علامت دیگری هم ندارد. بسیار طبیعی است که فکر کند درد مختصری است که به علت ناپرهیزی و یا سرما خوردگی و یا کهولت سن و یا هر علت دیگری که به ذهنش می رسد ایجاد شده است.اصلا باور نمیکند علت درد شکستگی است. البته این شکستگی معمولا در عرض چند هفته خودبخود خوب شده و درد بیمار هم خوب می شود.
به مروز زمان که سن بیمار بالاتر رفته و استخوان وی پوک تر میشود تعداد و تکرر این شکستگی ها بیشتر می شوند. هر بار بیمار می بیند که درچار درد کمر یا لگن یا دنده یا مچ دست شده و بعد از چند هفته خوب می شود.
ممکن است به پزشک های متفاوتی هم مراجعه کند ولی ممکن است چیزی بیش از مسکن و یا چند داروی تقویتی دریافت نکند.
افراد در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان
به طور تقریبی و با احتمال بسیار زیاد همه ما در معرض پدیده ناخوشایند پوکی استخوان قرار داریم.افراد مسن در معرض ابتلای بیشتری به پوکی استخوان قرار دارند.عارضه پوکی استخوان در نزد خانم‌ها بعد از سن یائسگی بسیار شایع است به ویژه اگر یائسگی زودرس در خانم‌ها ایجاد شده باشد.
تحریک بدنی و ورزش باعث استحکام استخوان‌ها در هر سنی میشود. عدم تحرک و استراحت زیاد باعث تحلیل استخوان‌ها و پوکی آن میشود و دردهای استخوانی را بیشتر می‌کند.گاه پوکی استخوان در برخی از خانواده‌ها بیشتر دیده میشود. همچنین در بعضی نژادها مثل بعضی از نژادهای آسیایی این پوکی بیشتر است.تغذیه نقش مهمی در پوکی استخوان به عهده دارد. افرادی که کلسیم کافی در رژیم غذایی آنها وجود ندارد و یا ویتامین د کافی دریافت نمی‌کنند، در معرض ابتلای بالاتری هستند.همچنین اثر مصرف سیگار، الکل و قهوه زیاد هم در پوکی استخوان ثابت شده است.
کسانی که خود سیگار می‌کشند یا همنشین سیگاری‌ها هستند، در معرض پوکی استخوان زودرس قرار دارند و زنانی که سیگار می‌کشند دچار پوکی استخوان شدیدتری می‌باشند.استفاده طولانی از کورتون‌ها و یا داروهای ادرارآور می‌تواند باعث پوکی استخوان شود. البته باید دانست که مصرف یک یا چند آمپول کورتون در سال چنین اختلالی ایجاد نمیکند.افرادی که از بعضی اختلالات هورمونی مشخص رنج می‌برند مثل پرکاری تیروئید و پاراتیرویید کم‌کاری غدد جنسی و بیماری کوشینگ در معرض ابتلای بالاتری برای پوکی استخوان هستند.
درمان پوکی استخوان
اگر فرد به هر دلیلی دچار پوکی استخوان، علایم و عوارض آن شود، باید جهت تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه کند.اکثر درمان هایی که برای پوکی استخوان انجام می شوند در جلوگیری از کاهش تراکم استخوان و پیشگیری از شکستگی استخوان مفید می باشند.
بعضی از انواع پوکی استخوان با رژیم غذایی و تغییرات سبک زندگی قابل مدیریت می باشند. سایر روش های درمانی استفاده از دارو بوده که باید توسط پزشک تجویز شود. این درمان ها می توانند شامل:
ورزش هایی که باعث تقویت ماهیچه ها می شوند
ترک سیگار
داروهای درمان پوکی استخوان و همچنین بعضی از انواع هورمون ها
تزریق داروهایی برای خانم ها که خطر شکستگی را کاهش می دهند
اجتناب از مصرف الکل
مکمل های حاوی کلسیم و ویتامین D
قرص های حاوی ترکیبات کلسیم مثل کربنات کلسیم، ترکیبات ویتامین D ، استروژن¬دار و ترکیبات فسفری
